Chúng ta đều có một ý niệm chung về việc “chấp nhận” có nghĩa là gì. Có nhiều khía cạnh của cuộc sống mà chúng ta phải “chấp nhận” – vấn đề tài chính, mối quan hệ không lành mạnh, công việc không thỏa mãn, v.v. Tuy nhiên, trong tâm lý học, sự “chấp nhận” có nghĩa là “đón nhận một cách không phán xét và chủ động trải nghiệm những suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác cơ thể khi chúng xuất hiện” (Hayes et al., 2004).
Một trong những ý tưởng chính đằng sau sự chấp nhận là những cảm xúc khó khăn là một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống: vào những thời điểm khác nhau, chúng ta sẽ thấy mình buồn bã, giận dữ, thất vọng, chán nản, bực bội, đau buồn, tan vỡ trái tim, v.v. Không ai, thậm chí là người điềm tĩnh nhất, có thể tránh khỏi những cảm xúc này. Khi những cảm xúc này xuất hiện, chúng ta có hai cách để phản ứng: chống lại hoặc chấp nhận. Đối với nhiều người trong chúng ta, phản ứng tự nhiên là chống lại. Đó là bởi, những cảm xúc này không hề tạo ra trải nghiệm “dễ chịu” chút nào. Nhưng các nhà tâm lý học đã phát hiện rằng việc cố gắng chống lại hoặc tránh né những trải nghiệm khó khăn này có thể gây ra thêm những tổn thương tâm lý (Hayes et al., 2006).
Tại Sao Sự Chấp Nhận Lại Quan Trọng?
Các chuyên gia gợi ý rằng chấp nhận là lựa chọn lành mạnh hơn. Ví dụ, nhà tâm lý Tara Brach viết: “tin rằng có điều gì đó không ổn với chúng ta là một nỗi khổ đau sâu sắc và bền bỉ” (2004). Trải nghiệm của bạn về bản thân phần lớn bao gồm cảm xúc, suy nghĩ và hành động của bạn, vì vậy học cách chấp nhận những điều này (ngay cả khi chúng có vẻ khó khăn hoặc không mong muốn) là một công cụ hữu ích cho sự an lành.
Để trở nên chấp nhận hơn, bạn có thể suy ngẫm về thái độ thường ngày của mình đối với bản thân. Hãy tự hỏi chính mình xem:
– Bạn có bao giờ nói chuyện một cách khắc nghiệt với bản thân về một lỗi lầm mà bạn đã mắc phải hoặc một điều xấu hổ mà bạn đã nói ra?
– Bạn có bao giờ cảm thấy bị choáng ngợp bởi những cảm xúc mạnh mẽ của mình, và sau tất cả, lại bực bội với bản thân vì đã cảm thấy như vậy không?
– Làm thế nào bạn xây dựng được một thái độ thấu hiểu và nhẹ nhàng hơn với bản thân?
– Làm Thế Nào Để Trở Nên Chấp Nhận Hơn Với Chính Mình?
1. Nuôi dưỡng sự chấp nhận bằng cách nhận ra sự chống lại của bạn.
Bạn có xu hướng chống lại trải nghiệm của mình như thế nào? Bạn có ăn vặt để tránh sự nhàm chán, hay xem TV liên tục khi buồn? Hầu hết các cách chúng ta chống lại trải nghiệm của mình đều là vô thức – chúng ta không phải lúc nào cũng hiểu tại sao chúng ta làm những điều nhất định vào những thời điểm nhất định. Vì vậy, sự chống lại có thể trở thành thói quen. Bước đầu tiên để thay đổi bất kỳ thói quen nào là đơn giản nhận thức được sự tồn tại của nó.
2. Nuôi dưỡng sự chấp nhận bằng cách đặt câu hỏi về các mô thức hành vi của bạn
Khi bạn bắt đầu nhận thấy bạn chống lại trải nghiệm của mình tại thời điểm nào và như thế nào, hãy cố gắng đi sâu hơn một chút để xem xét tại sao những mô hình này có thể tồn tại. Khi bạn còn nhỏ và cảm thấy buồn hoặc giận, người lớn trong cuộc sống của bạn phản ứng như thế nào? Họ có cho phép bạn xử lý những cảm xúc này, hay họ (có lẽ với ý tốt) bảo bạn phải tỏ ra dũng cảm hoặc ngừng la hét? Bạn có nghĩ rằng những trải nghiệm này có thể đã ảnh hưởng đến cách bạn xử lý cảm xúc ngày nay không? Việc viết ra một số suy ngẫm này có thể hữu ích để nhắc nhở bản thân về các mô hình thói quen của mình. Nó cũng có thể là một cơ hội tốt để chấp nhận bản thân vì bạn có thể thấy rằng những trải nghiệm trong quá khứ, nằm ngoài sự kiểm soát của bạn, có thể đã định hình các mô thức hành vi hiện tại của bạn. Tin tốt là bất kỳ mô thức nào cũng có thể thay đổi, miễn là bạn nhận thức được nó.
3. Nuôi dưỡng sự chấp nhận bằng cách thực hành chánh niệm.
Vậy làm thế nào chúng ta có thể nhận thức được các mô thức thói quen của mình? Một cách đó là thực hành chánh niệm. Chánh niệm bao gồm cả khả năng nhận thức và khả năng chấp nhận trải nghiệm của chúng ta. Một phương pháp truyền thống để thực hành chánh niệm là thông qua thiền, bao gồm việc dành một khoảng thời gian để đơn giản quan sát mọi trải nghiệm mà không phán xét. Tuy nhiên, bạn có thể đưa những khoảnh khắc chánh niệm vào cuộc sống hàng ngày của mình, ngay cả khi không thiền.
Tìm hiểu thêm các bài viết và phương pháp trị liệu bằng chánh niệm tại đây
4. Nuôi dưỡng sự chấp nhận bằng cách nghĩ về đứa trẻ bên trong bạn.
Chúng ta thường là những nhà phê bình khắc nghiệt nhất của bản thân. Chấp nhận bản thân có thể trở nên khó khăn vì nhiều người trong chúng ta quen với việc phán xét bản thân vì suy nghĩ, cảm xúc và hành động theo những cách nhất định. Hiếm khi bạn phán xét người thân yêu một cách khắc nghiệt như cách bạn phán xét bản thân mình. Một kỹ thuật hữu ích trong thời gian này là nghĩ về bản thân như một đứa trẻ. Điều này có thể giúp nhắc nhở bạn về cái tôi ngây thơ và dễ bị tổn thương nhất của mình, điều này có thể giúp cho bạn học cách nhẹ nhàng và thấu hiểu hơn cho chính mình khi bạn đang trải qua khó khăn.
5. Nuôi dưỡng sự chấp nhận thông qua thực hành
Chấp nhận cũng giống như bất kỳ kỹ năng nào khác: nó cần sự thực hành. Những người chấp nhận bản thân và người khác đã biến sự chấp nhận thành một thói quen tinh thần bằng cách liên tục chọn một tư duy chấp nhận nhiều hơn và hơn nữa. Sau một thời gian, những lựa chọn tinh thần lặp đi lặp lại này trở thành thói quen một cách tự nhiên và không cần nhiều nỗ lực. Vì vậy, lần tới khi bạn thấy mình đang đấu tranh với những cảm xúc khó khăn, hãy cố gắng sử dụng điều này như một cơ hội để thực hành sự chấp nhận.
Tóm Lại:
Nhớ rằng, chấp nhận không có nghĩa là từ bỏ. Chấp nhận có nghĩa là thừa nhận và cho phép trải nghiệm hiện tại của bạn diễn ra như nó chính là. Thông qua nhận thức và thực hành, bạn có khả năng tăng cường sự chấp nhận trong cuộc sống của mình và tận hưởng những lợi ích mà nó mang lại.
Nguồn: Tiến sỹ Tchiki Davis, psychologytoday.com
Biên tập: Quỳnh Anh, VCP – Tâm lý học tâm thức Việt Nam